شعار تبلیغاتی: دولت خدمت
سن: ۵۸ سال
محل تولد: تهران
تحصیلات: دکترای حرفه‌ای پزشکی هسته‌ای
سمت‌های مهم:
شهردار تهران (از ۱۴۰۰)
رییس مرکز پژوهش‌های مجلس (از ۱۳۹۹)
نماینده مجلس در دوره‌های هفتم، هشتم، نهم و یازدهم (از ۱۳۸۳)
عضو شورای عالی جمعیت هلال احمر
عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران
صاحب امتیاز نشریه پنجره و عضو هیات منصفه مطبوعات
علیرضا زاکانی؛ تانک اصولگراهای طیف پایداری. شاید برای‌تان جالب باشد بدانید، زاکانی که در سال‌های اخیر، شهرت زیادی پیدا کرده، از مدت‌ها قبل برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری تلاش کرده، اما دو بار رد صلاحیت شده است.
به گزارش انتخابات ۱۴۰۳، او در سال ۱۳۹۲ برای اولین بار داوطلب شرکت در انتخابات ریاست جمهوری شد اما شورای نگهبان صلاحیتش را رد کرد. زاکانی ۴ سال بعد، دوباره تلاش کرد تا نامزد ریاست جمهوری شود، اما دوباره به سدی به نام شورای نگهبان خورد و رد صلاحیت شد.
در نظرسنجی انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳ شرکت کنید
سرانجام در سومین تلاش پیاپی، او توانست به جمع نامزدهای ریاست جمهوری برسد و اتفاقا همانجا بود که شهرت زیادی برای خودش دست و پا کرد.
انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، سکوی پرش
زاکانی تا قبل از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ چند دوره نمایندگی مجلس را تجربه کرده بود، اما نامزدی ریاست جمهوری و حضور در مناظرات تلویزیونی فرصتی طلایی است که هیچ سیاستمداری دوست ندارد از دست دهد و در نهایت، نصیب عده‌ای اندک می‌شود.
برای انتخابات دور سیزدهم ریاست جمهوری، ۵۹۲ داوطلب ثبت نام کردند که در نهایت، صلاحیت ۷ نفر تایید شد: ابراهیم رییسی، محسن رضایی، امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی، عبدالناصر همتی، محسن مهرعلیزاده، سعید جلیلی و البته علیرضا زاکانی.
از همان ابتدا، این اتهام به زاکانی زده شد که نامزد پوششی است و آمده تا در مناظرات تلویزیونی از ابراهیم رییسی دفاع کند. او این اتهامات را رد کرد و گفت، قصد دارم خودم رییس جمهور شوم.
با این حال، در مناظرات به شدت به رقبای ابراهیم رییسی تاخت و در ارتش او، نقش تخریب‌چی را بازی کرد. زبان تیز، صراحت لهجه و هوش بالای او سبب شد تا خیلی زود بین طرفداران جناح اصولگرا محبوب شود و بعدا حتی لقب تانک را بگیرد.
البته مخالفان، رویه زاکانی در مناظرات را به روش محمود احمدی‌نژاد در انتخابات ۱۳۸۸ تشبیه کردند و آن را به باد انتقاد گرفتند.
زاکانی با وجود تکذیب اولیه، ۲ روز مانده به برگزاری انتخابات به نفع ابراهیم رییسی کناره‌گیری کرد اما شهرتی که در این مدت کوتاه جمع کرد بیش از چیزی بود که در سالها فعالیت سیاسی خود به دست آورده بود.
زندگی دختر زاکانی در سوییس
یکی از جنجال‌هایی که در زمان انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ پیش آمد، درز این خبر بود که دختر زاکانی در سوییس زندگی و تحصیل می‌کند. طبیعتا کسی که خود را متعلق به جبهه انقلاب می‌داند و جمهوری اسلامی را بسیار باارزش می‌داند، فرزند خود را برای تحصیل و زندگی به اروپا نمی‌فرستد.
البته دختر او در سوییس تنها نبوده و با همسرش در این کشور زندگی می‌کند، ضمن اینکه فرزندش را هم در سوییس به دنیا آورده است.
زاکانی در واکنش به این اخبار گفته است، دخترش برای تحصیل به این کشور اروپایی رفته و با توجه به اینکه رشته مود علاقه‌اش در ایران وجود نداشته، ناچار به تحصیل در خارج شده: «دخترم به من گفت که من می‌خواهم به کشور خدمت کنم، اما ادامه رشته‌ای که مورد نظر من است در ایران مقدور نیست. من به او گفتم اگر رشته‌ای که می‌خواهی به واسطه آن به کشور خدمت کنی در کشورمان نیست، من استقبال میکنم از اینکه تو این پرچم افتخار را شاگردی کنی و به کشور وارد کنی.
دخترم در رشته علوم انسانی دیجیتال که حدود چند سال است که در دنیا راه اندازی شده و پس از آمریکا یک دانشگاه رتبه ۱۰ اروپا که دخترم در آنجا تحصیل کرد، این رشته را داشت. یکسال هم هست که به کشورمان بازگشته است.»
شهرداری تهران
پس از پیروزی ابراهیم رییسی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰، زاکانی پاداش خود را گرفت و به عنوان شهردار تهران برگزیده شد. نکته قابل تامل در انتخاب او این بود که در رای‌گیری از اعضای شورای شهر برای انتخاب شهردار جدید تهران، مهدی چمران، رییس شورا و نرجس سلیمانی، دختر سردار سلیمانی، به زاکانی رای ندادند.
اما جنجال بزرگ‌تری در راه بود. سازمان بازرسی کل کشور در نامه‌ای خطاب به مهدی چمران تاکید کرد که شهردار باید بر اساس تحصیلات و سوابق مدیریتی مرتبط انتخاب شود. این در حالی است که زاکانی نه تنها تحصیلات مرتبط با اداره امور شهر ندارد، بلکه اساسا تجربه مدیریت اجرایی هم نداشت.
حامیان زاکانی تلاش کردند تا قانون را تغییر دهند و آن را با سوابق و مدارک زاکانی تطبیق دهند. اگرچه در این کار توفیقی به دست نیاوردند، اما زاکانی شهردار ماند و کسی نتوانست مانع از فعالیت او در این سمت شود.
جنجال‌های خیابان بهشت
سه سال حضور زاکانی در دفتر شهردار در خیابان بهشت با جنجال‌های گسترده‌ای روبرو بوده است. البته هیچکدام از این جنجال‌ها و اتهامات توسط دادگاه تایید نشده‌اند:
- عبدالرضا داوری، فعال سیاسی، در توییتی نوشت: «هفته قبل سندی تکان دهنده درباره پرداخت ۲۵/۵ میلیارد تومان کمک هزینه مسکن به ۳۶ مدیر انقلابی منصوب زاکانی در شهرداری تهران بدستم رسید که اینک با قطعیت اصالت، منتشرش میکنم.
مدیران انقلابی این لیست بیش از ۷۰۰ میلیون تومان، بطور متوسط کمک هزینه مسکن دریافت کردند. علاوه بر این، شورای شهر اجازه پرداخت هشت میلیارد تومان زیر عنوان کمک شهردار تهران به تشکل‌های مذهبی، ۴۰ میلیارد تومان کمک شهردار به اشخاص و موسسات خصوصی و ۱/۵ میلیارد کمک شهردار به افراد شاغل در رسانه داده است.
همچنین سازمان حراست شهرداری تهران که آن هم در بودجه، زیرمجموعه دفتر شهردار است، اجازه دارد ۱۲ میلیارد تومان بابت جمع‌آوری اخبار و اطلاعات و سه میلیارد بابت رَصَد فضای مجازی پرداخت کند.»
- احمد صادقی، رییس کمیته شفافیت شورای شهر اعلام کرد، در سال ۱۴۰۱ درآمد شهرداری تهران ۸۰ هزار میلیارد تومان و مخارج آن ۵۲ هزار میلیارد تومان بوده اما در این بین ۱۷ هزار میلیارد تومان گم شده و برای شورای شهر این ابهام وجود دارد که این پول کجا است.
- زاکانی در اوایل سال ۱۴۰۲ گفت، یگان حفاظت شهرداری در ایستگاه‌های مترو تهران مستقر شده است تا با بدحجاب‌ها و بی‌حجاب‌ها برخورد کند و مانع از ورود آنها به مترو شود. شهرداری تهران حدود ۴۰۰ نیروی یگان حفاظت شهرداری را تحت عنوان «حجاب بان» در مترو مستفر کرد که گفته می‌شود حقوق ماهانه هرکدام از این نیروها در آن زمان ۱۲ میلیون تومان بوده است.
- زاکانی که خود منتقد فامیل‌سالاری بود، دامادش یعنی حسین حیدری را به عنوان مشاور و دستیار ویژه شهردار منصوب کرد. علی اصغر قائمی، یکی از اعضای شورای شهر در این خصوص گفته است: «داماد زاکانی که جای خود، اما پدر داماد زاکانی در یک طبقه از سازمان فرهنگی و هنری نشسته و… امر و نهی می‌کند.»
- شاید جنجالی‌ترین اقدام زاکانی در شهرداری تهران، خرید ۲ میلیارد یورویی اتوبوس، تاکسی، ون و موتورسیکلت برقی از چین بوده است. گفته می‌شود این قرارداد با یک شرکت ساختمان‌سازی در چین بسته شده و موارد متعددی از این قرارداد باعث تنش گسترده در شورای شهر شد. البته مهدی چمران از آن حمایت ضمنی کرده است.
یک حرفه پر خبر
زاکانی ۶۲ ماه در جبهه‌ها حضور داشت و جانباز ۵۰ درصد جنگ تحمیلی با عراق است. با این حال، توانست تحصیلات خود را ادامه دهد و در دانشگاه مدارج ترقی را طی کند. او همزمان با تحصیل، فعالیت سیاسی هم می‌کرد و از اواخر سال ۱۳۷۷ مسوول بسیج دانشجویی دانشگاه‌های استان تهران بود. بین سال‌های ۱۳۷۹ تا ۱۳۸۲ نیز ریاست سازمان بسیج دانشجویی کشور را برعهده داشت.
- زاکانی در دوره هفتم مجلس شورای اسلامی، طرح تحقیق و تفحص از دانشگاه آزاد اسلامی را راه انداخت و تقلب وسیع در آن را کشف کرد.
- او پس از حوادث سال ۱۳۸۸ سعی کرد، سعید مرتضوی را به عنوان عامل اصلی حوادث کهریزک معرفی و محکوم کند.
- او در یک نشست خبری با اشاره به فساد اقتصادی در کشور خطاب به حسن روحانی، رییس جمهور وقت گفت: «آقای فریدون (برادر روحانی) در این کشور چه کار می‌کند؟ آقای رییس جمهور اگر می‌خواهد جلوی فساد را بگیرد، به اخوی خود مراجعه کند.»
- زاکانی سال ۱۳۹۸ در حالی که نماینده مجلس هم نبود، علیه اکبر طبری -که بعدتر دادگاهی شد- موضع گرفت و گفت: «کسی که دو رییس قوه را بیچاره کرده و دچار مشکل بوده و مایه بدنامی قوه قضاییه و زد و بند شده را باید کنار گذاشت.»
- با همه این‌ها، وقتی خود او رییس مرکز پژوهش‌های مجلس شد، برادر دامادش یعنی مسعود فیاضی را به عنوان یکی از مدیرکل‌ها منصوب کرد.
انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳
زاکانی در انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ۱۴۰۳ برای چهارمین بار داوطلب نامزدی شد. او امسال برای دومین مرتبه پیاپی تایید صلاحیت شد و این بار به عنوان یکی از ۶ نامزد نهایی در انتخابات شرکت خواهد کرد.
زاکانی پس از تایید صلاحیتش گفت، برخلاف انتخابات قبلی، این بار «برای تداوم راه شهید رییسی تا آخر می‌مانم و رقابت میکنم.»